De politie en BOA’s moeten strenger gaan handhaven op het naleven van de coronaregels. Dat vinden althans de voorzitters van de Nederlandse veiligheidsregio’s. Allemaal leuk en aardig, maar de Nederlandse BOA Bond (sic) ziet nog wel haken en ogen. Het is namelijk niet zo makkelijk om onbewapend op groepjes af te stappen. Wapenstokken hebben we nodig, zei de voorzitter van die bond vanochtend op het Radio 1 Journaal. “Dat roept u al vaker, maar u krijgt steeds nul op het rekest”, reageerde de interviewer. Nul op het rekest! Die uitdrukking heb ik lang niet meer gehoord.
Ik heb mezelf altijd voorgehouden dat een ‘rekest’ een oud soort slaginstrument is. Wie geen antwoord krijgt op een dringende oproep, krijgt niet eens een slag op de trommel. Maar wie enigszins tegemoet wordt gekomen, wordt getrakteerd op een vrolijk deuntje (laten we zeggen: 100 slagen op de trommel). Degene die alles krijgt waar hij om had gevraagd, kan rekenen op een symfonie. In die opvatting, is núl op rekest ook wel echt heel karig. Dat de andere partij niet eens de moeite neemt om de trommelstokjes te heffen, geeft maar al te goed aan hoe de zaken ervoor staan.
Misschien hebben mijn denkbeelden van trommels vooral te maken met een taalkronkel: het is een kleine stap van rekst naar orkest. En een orkest zonder trommels is als een slagroomtaart zonder kers: je mist toch die finishing touch. Al draagt het beeld van een orkest dan weer niet bij aan de betekenis van de uitdrukking. Iemand die nul op rekest krijgt, zou dan nog best tevreden kunnen zijn met de opvoering van een trommel-loos orkest. Alsof de BOA’s worden uitgerust met legermaterieel, maar het alsnog moeten doen zonder die wapenstok.
Toch kreeg ik de indruk dat ik er volledig naast zat. Dat een rekest helemaal geen muziekinstrument is, maar dat het woord ergens anders vandaan komt. Volgens Onze Taal is rekest een ‘officieel verzoekschrift’ of ‘schriftelijk verzoek aan de overheid’. En rekest is dan weer terug te voeren op het Latijnse ‘requirere‘ (weer zoeken naar, vragen om) en het Oudfranse ‘requeste‘ (teruggaand op). En dan kom je weer heel dicht bij het huidige Engels: to request. Prachtig hoe we dat woord helemaal eigen hebben gemaakt, door er een k in te verwerken.
Goed, we krijgen dus nul op het verzoekschrift. En dan niet zozeer nul als in ‘nul reactie’, maar nul als in ‘nietig’ of ‘niet van kracht zijnd’. Misschien een stuk minder beeldend dan de trommelaar die zijn stokjes in zijn zak houdt. Als je verzoek ‘nietig’ wordt verklaard, is wel duidelijk dat je van de tegenpartij niets – maar dan ook echt niets – hoeft te verwachten. Die wapenstok kun je wel vergeten. Al zijn er vast hele goede redenen waarom we BOA’s niet met wapentuig de straat op willen sturen.
Saillant detail is dat er ook een tegenhanger is van de uitdrukking. Volgens F.A. Stoett kun je namelijk ook ‘bon’ op het rekest krijgen, waarbij met bon een ‘toestemmend antwoord’ wordt bedoeld. Onze Taal schrijft daar direct bij dat deze uitdrukking tegenwoordig eigenlijk niet meer voorkomt. Dit lijkt me een goed moment om die uitdrukking weer van stal te halen. Er zijn immers genoeg verzoeken en initiatieven die wel hartelijk worden ontvangen en uitgevoerd. Het is echt niet alleen maar kommer en kwel wat de klok slaat.